Yeni Doğan (0-1 Αy)

YENİ DOĞAN’IN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ:

Yeni doğan bebeğin davranışları çok sınırlıdır. Bu ilk davranışlar ilkel olmalarına rağmen gelişimin temelini oluştururlar. Bebeklerin doğumdan itibaren bazı refleksler üzerinde egzersiz yapabilme ve kendi hareketlerini düzenleme eğilimleri vardır. Onlar çevreye yanıt verme biçimlerine sahiptirler. Bu yanıtların başında da çevreye uyum gelir. Bebeklik döneminden itibaren uyum, çocuğun yaşamında keşfetme, deneme-yanılma, soru sorma, deneyimlerde bulunma gibi etkin olaylar biçiminde görülür.

Yeni doğanın tepkileri yalnızca olgunlaşma ve fiziksel gelişim durumuna bağlı değildir; aynı zamanda uyanıklık ve tokluk durumuyla da yakından ilgilidir.

Bebek doğduğu andan itibaren yüksek bir öğrenme potansiyeline sahip olmakla birlikte, yapabildikleri, öğrendiklerine oranla azdır. O, çevresine büyük ilgi duymakta, anlamaya çalışmakta ve özellikle parlak hareketli objelere, seslere ve insan yüzlerine tepki vermektedir. Doğumla birlikte o duymakta, görmekte, hissetmekte ve her an öğrenmektedir. Bu nedenle onun yanında olmaya ve çevresini algılamasına yardım etmeye özen gösterilmesi gerekmektedir. Çocuk, ilkel koordinasyonlardan, zihinsel hareket ve kuralları düzenleyebilmek anlamına gelen işlemlere, yani daha karmaşık ve yüksek düzeydeki yapılara doğru belirgin bir çaba içindedir.

Önceleri her şeyi annesine bağımlı olan bebeğin, yaşça bü yüdükçe kendi yaşamını kendisinin denetleyebilme gücünü göstermesi beklenmektedir. Bunun gerçekleşmesi için çocuğun kuşkusuz zengin-uyarıcı çevreye ihtiyacı vardır. Uygun ortamda büyüyen çocukların, yeterli uyaranların olmadığı ortamlarda büyüyen çocuklardan daha iyi bir gelişme gösterdikleri bilinen bir gerçektir.

Yeni doğan algılayabilir (görebilir, işitebilir, koklayabilir, tat alabilir, acıya duyarlıdır), nefes alabilir, çevreye bakabilir. Dokunma ve yerinin değiştirilmesi durumlarına karşı hassastır.

Bebekler büyük refleks kapasitesine sahip olarak doğarlar. Tepkilerinin çoğu refleks örüntülerden oluşmaktadır. Yeni doğan otomatik olarak uyaranlara bağlı tepkiler verir. Bazı ilkel refleksler bebeğin yaşaması için gerekli olan reflekslerdir. Nefes alma, emme, yakalama gibi. Tabanlarına dokunulduğunda, bebek otomatik olarak ayaklarını göğsüne doğru çeker (Babinski refleksi) veya avuç içine dokunulduğunda parmaklarını otomatik olarak sıkar.

Yeni doğanın en önemli tepkilerinden biri de moro reflekstir. Bu tepki biçiminde, yeni doğan kollarını yanlara doğru atar, parmaklarını gerer, sonra el ve kollarını sanki biri kucaklıyormuşçasına ortada kavuşturur. Baş pozisyonları ansızın değiştirildiğinde veya sürpriz değişiklikler karşısında bebekler tepki gösterir; bu tepki 3.-4. aydan itibaren kaybolur.

BEDEN DURUŞU VE MOTOR BECERİLERİ:

• Yeni doğan karından kavranarak havada tutulduğunda baş öne düşer. Gövde düzeyinden daha altta kalır, kalçalar bükülür. Kol ve bacaklar aşağı sarkar. Yüzükoyun konuma getirildiğinde, bebek, yanağı masanın üstüne bakacak biçimde başını hemen yana döndürür. Bebek dizlerini karın altına çekerek kalçalarını çıkıntı yapar ve kamburumsu görünür. Bebeğiniz kollarını bütünüyle bükerek göğse yakın tutar.
• Moro refleks belirli bir uyaran karşısında hemen ortaya çıkan, simetrik bir duruştur. Anne, bebeğin başını destekleyen elini aniden bırakınca, moro refleksi ortaya çıkar.
• Oturur konuma çekerken başın geride kalışı belirgin biçimde göze çarpar.
• Kolların altından kavrayıp havada dimdik tutar. Kaslarını gevşetip kendini bırakmadan önce birkaç saniye kasılır. Bu duruş, omuz kasları ve kollarda iyi tonus gösterir.
• Bebek, avuçla ve elin tamamını kullanarak yakalama refleksini gösterir. Bunun yanı sıra kendini yerleştirme, emme ve yutma temel refleksler arasındadır. Yeni doğan, ayrıca tekmeleme, sıçrama, sallanma, tırmalama, sürtme, gürültü çıkarma gibi hareketlerden bazılarını yapar. Bu hareketlerin tümüyle yapılabilmesi için bebeğin 6-7 aylık olması gerekir. Birkaç haftalık bebek, parmaklarını kolaylıkla oynatır ve tekme atar.

Yeni doğanın motor becerileri sınırlıdır, bu yüzden etkileyici değildir. Başını kaldıramaz. Yatarken dönemez ve oturamaz. Birkaç hafta sonra bazılarını yapmaya başlar. Bir aya kadar çenesini yerden ve yataktan kaldırmaya başlar. İki aya kadar yakınındaki nesnelere vurarak algılamaya çalışır.

Devamını okumak için tıklayınız….